Ludzie urodzeni w Tatrach postrzegani są jako osoby silne fizycznie i obdarzone niezłomnymi charakterami. Często nie mają łatwo, ale się nie poddają. Do tego cechują się niezwykłym przywiązaniem do rodzinnych stron. Wydawnictwo SQN przedstawia swą najnowszą książkę pt. Twardy jak skała, silna jak halny. Portrety polskich górali. A my prezentujemy Ci sylwetki pięciu najbardziej rozpoznawalnych osób, które pochodzą z Podhala.

 

1. Stanisław Dziwisz – najwierniejszy człowiek Jana Pawła II?

 

82-letni duchowny to jedna z najważniejszych postaci polskiego Kościoła rzymskokatolickiego. Urodził się w Rabie Wyżnej, wsi położonej nieopodal Nowego Targu. W mieście tym ukończył szkołę średnią, po czym udał się do Krakowa, aby zdobyć wyższe wykształcenie. W latach 60. pracował jako wikariusz w parafii w Makowie Podhalańskim, a następnie był proboszczem parafii św. Marcina w Krempachach. W 1966 roku objął stanowisko sekretarza ówczesnego arcybiskupa metropolity krakowskiego Karola Wojtyły. 

Gdy w 1978 roku dokonano szokującego wyboru kardynała Wojtyły na papieża, kariera Dziwisza znacznie przyspieszyła. Siedem lat później został prałatem papieskim, a w 1998 roku otrzymał święcenia biskupie. W 2003 roku zyskał godność arcybiskupa. Już po śmierci Jana Pawła II, w 2006 roku, Stanisław Dziwisz został kardynałem. Polski papież miał do niego olbrzymie zaufanie. Niech świadczy o tym choćby fakt, że wybrał go na wykonawcę swego testamentu. Działalność Dziwisza budzi wiele kontrowersji – przykładem może być fakt wydania notatek papieskich w formie książki, pomimo wyraźnej prośby Jana Pawła II o ich zniszczenie po jego śmierci.

 

 

2. Karol Szymanowski – najlepszy po Chopinie

 

Kompozytor, który tworzył w pierwszych trzech dekadach XX wieku, urodził się we wsi Tymoszówka, aktualnie leżącej na terytorium Ukrainy. Dzięki muzycznym zainteresowaniom rodziców młody Karol miał szansę rozwijać swe nieprzeciętne talenty, które zdradzał od dziecka. W 1903 roku przeniósł się do Berlina, aby szkolić się pod okiem Richarda Straussa. 

Rodzina Szymanowskich utraciła swój majątek wskutek rewolucji bolszewickiej w 1920 roku. W latach 20. mieszkała najpierw w willi w Bydgoszczy, a następnie przeprowadziła się do Warszawy. To wtedy kariera Karola nabrała większego rozpędu. Został między innymi rektorem Warszawskiego Konserwatorium Muzycznego (dzisiejszego Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina). W 1930 roku Szymanowski przeprowadził się do Zakopanego i tam osiadł na stałe. Borykał się wówczas z licznymi problemami zdrowotnymi, między innymi gruźlicą. Zmarł w 1937 roku w Lozannie, podczas kolejnej próby leczenia. W Zakopanem w willi Atma zwiedzić można muzeum poświęcone temu wybitnemu kompozytorowi.

 

 

3. Stanisław Marusarz – wielki sportowiec, wspaniały człowiek oraz góral z krwi i kości (o góralach więcej dowiesz się z książki Twardy jak skała, silna jak halny. Portrety polskich górali)

 

Wśród najwybitniejszych polskich skoczków narciarskich wymienia się Adama Małysza, Kamila Stocha czy Wojciecha Fortunę. Niesłusznie pomija się często Stanisława Marusarza. W przeciwieństwie do wyżej wymienionych „Dziadek”, jak go później nazywano, wielokrotnie musiał mierzyć się wyzwaniami pozasportowymi. Marusarz urodził się w 1913 roku w Zakopanem. Do jego największych sportowych osiągnięć należy srebrny medal mistrzostw świata w 1938 roku. Gdy wydawało się, że najlepsze dopiero przed nim, wybuchła wojna. 

Szybko przyłączył się do grupy kurierów tatrzańskich, którzy w latach 1939–1945 wsławili się wieloma bohaterskimi czynami. Gnębiony nieustannym strachem postanowił uciec z żoną do Węgier, ale został schwytany na granicy słowacko-węgierskiej. Poddawany torturom myślał o ucieczce. Po najważniejszym skoku w życiu, z okna więziennej celi, wylądował na dwie nogi i cudem uniknął śmierci od niemieckich kul. Potem udał się ponownie na Węgry, gdzie doczekał końca wojny. Po 1946 roku nadal występował w zawodach, a ostatni skok na skoczni narciarskiej oddał w 1979 roku w wieku 66 lat. Zmarł 14 lat później.

 

 

4. Kornel Makuszyński – ulubieniec małych czytelników

 

Ten wybitny pisarz urodził się w 1884 roku w Stryju (dzisiejsza Ukraina). Dość szybko, bo mając 14 lat, zajął się pisaniem wierszy. Publikował swe dzieła w dzienniku lwowskim „Słowo polskie”. W drugiej dekadzie XX wieku rozpoczął podróże po Europie z innymi znakomitymi wieszczami, wśród których znajdowali się Władysław Orkan, Leopold Staff czy Jan Kasprowicz. Makuszyński od zawsze interesował się kulturą podhalańską. Wraz z żoną Emilią kilka miesięcy w roku spędzał w stolicy polskich Tatr – Zakopanem.

W 1931 roku przyznano mu honorowe obywatelstwo tego miasta. Dzięki temu, że jego twórczość cieszyła się dużym zainteresowaniem, stał się bogatym człowiekiem. Mógł sobie zatem pozwolić na kolekcjonowanie dzieł sztuki, co było jego pasją. Drugą wojnę światową spędził w Warszawie. W trakcie oblężenia Warszawy w 1939 roku stracił cały dobytek. W 1944 roku na stałe osiedlił się w Zakopanem. Komunistyczna rzeczywistość w powojennej Polsce mocno ograniczyła literacką działalność Makuszyńskiego, który zmarł nieco w zapomnieniu w 1953 roku.

 

 

5. Józef Tischner – duchowny i filozof

 

Podhale to swego rodzaju kuźnia ważnych dla polskiego Kościoła katolickiego postaci. Taką z całą pewnością jest urodzony w Starym Sączu ksiądz. Po ukończeniu liceum wstąpił do seminarium. Decyzję o takim ukierunkowaniu życia podjął bardzo wcześnie, już bowiem w wieku 18 lat. Po przyjęciu w 1955 roku święceń kapłańskich przez kilka miesięcy pełnił funkcję wikariusza w parafii św. Marcina w Jawiszowicach. Z wykształcenia był filozofem, pracę doktorską obronił w 1963 roku. 

W 1980 roku został kapelanem Związku Podhalan. Tischner za cel postawił sobie wsparcie kultury góralskiej oraz – jak sam to określał – „skrystalizowanie idei góralszczyzny”. Był jedną z najważniejszych osób życia intelektualnego w Polsce w tamtym okresie. Opublikował wiele artykułów i książek, które zyskały bardzo dobre recenzje. W latach 80. stał się osobą publiczną. Otwarcie wspierał Solidarność, a fragmenty jego kazań cytował sam Jan Paweł II. Zmarł w 2000 roku po długiej walce z nowotworem krtani. Spoczywa na cmentarzu w Łopusznej.

 

 

To osoby, które zdecydowanie wybiły się w środowisku podhalańskim. Jednak jest wielu ludzi zdobywających szacunek dzięki codziennej pracy, jaką wykonują. Poznać ich możesz, poznając książkę Twardy jak skała, silny jak halny. Portrety polskich górali, która dostępna jest w księgarni internetowej sqnstore.pl. Znajdziesz tam również wiele ciekawych książek z innych gatunków literackich.

 

Image Blog